KALÇA PROTEZİ AMELİYATI
Kalça artroplastisi de denilen Kalça protezi ameliyatı, kalça eklemini oluşturan yapıların yapay eklem (protez) ile değiştirildiği cerrahi işlemdir. Kalça eklemi asetabulum (yuva) ve femur başı (top) denilen birbiri içene geçen ikili yapıdan oluşur. Sadece femur başının protezle değiştirildiği cerrahi işleme hemi (yarım) artroplasti, ikili yapının ikisinin birden protez ile değiştirildiği cerrahi işleme ise total kalça protezi denir.
Neden/Ne zaman ihtiyaç duyarız?
Bu ameliyat sıklıkla ilerleyen yaşla birlikte gelişen osteoartrit (kireçlenme) nedeniyle yapılır. Kişi, günlük aktivitelerini gerçekleştiremiyor ve ağrısı kontrol altına alınamıyorsa gerek duyulur. Ayrıca kalça protezi ameliyatı daha genç yaşlarda femur başı osteonekrozu (kendiliğinden kemik ölümü), gelişimsel kalça displazisi (doğuştan kalça çıkığı) ve iltihaplı eklem romatizmasının kalça eklemi tutulumu durumlarında ve bazı kalça kırıklarında ihtiyaç haline gelebilir.
Hazırlık aşaması…
Ortopedik cerrahınızın kalça protezi ameliyatını gerekli gördüğü durumlarda, anestezi uzmanı ve varsa eşlik eden başka rahatsızlıklarla ilgili hekimlerin konsültasyonu/görüşleri alır. Bu görüşlere hasta beklentileri, yaş, boy, kilo ve yaşam koşulları gibi ölçütler eklenerek ameliyat planınız oluşturulur. Ameliyat öncesi doğru bilgi ile hazırlık, operasyon sonrası iyileşme döneminde önem arz etmektedir. Burada en önemli parametre plana harfiyen uymanızdır.
Ameliyat sırasında neler yapılır?
Açık bir cerrahi girişim olan bu ameliyat, tıbbı geçmişinize uygun anesteziyle başlar. Ameliyat bölgesinde steril alan oluşturulur. Kalça lateralinden (yanı) 15-20 cm’lik deri kesisi ile girilir. Fasyalar ve kaslar cerrahi tekniğe uygun olarak kaldırılırılarak eklem kapsülü açığa çıkarılır. Ardından eklem kapsülü açılıp femur başı, asetabulumun içerisinden çıkarılır. Kullanılacak protez şekline uygun femur boyununda kemik kesisi yapılır. Asetabulumun iç yüzeyi özel yuva oyucu ile protez yerleşimine uygun hale getirilir. Öncelikle asetebular kap çimentosuz veya kemik çimentosu yardımıyla yerleştirilir. Sonrasında kullanılacak olan metal, seramik ve/veya sert plastik bileşenlerden yapılma baş ile uyumlu liner asetebular kap içine yerleştirilir. Femur medullası kullanılacak olan protezin oyucularıyla hazırlanır ve uygun boydaki femoral parça çimentosuz veya kemik çimentosu yardımıyla yerleştirilir. Protezin boyun kısmına baş yerleştirilip eklem tekrar yerine takılır. Bacak uzunluğu ve hareket kontrolünden sonra birikebilecek kanı tahliye eden dren yerleştirilerek tersine işlemler kesi kapatılır.
Asetabulum değişimi yapılmayan kalça protezi ameliyatına parsiyel (yarım) kalça protezi ameliyatı denir.
Ameliyat sonrası süreç…
Hasta genellikle 2-5 gün gözetim altında hastanede kalmaktadır. Ameliyattan bir gün sonra tıbbi durumunuza uygun olarak yerleştirilen dren çıkarılarak destekle yürütülür. Bu hareketlenme, genelde oda içinde ve koridorda tam yük vererek yürüyüş şeklinde olur. Gözetim süresince kombine ağrı kesici tedaviler uygulanırak konforlu bir ameliyat sonrası süreç geçirmeniz sağlanır.
Kişiye göre değişmekle birlikte yara iyileşme süresi 2-3 hafta arasındadır. Taburcu olduktan sonra yürüme yardımcıları kullanma süreniz 4-6 hafta olacaktır. Hastaların birçoğu altı hafta sonunda bu yardımcılardan kurtulmaktadır. Bu sürede hekiminiz veya fizyoterapistinizin önerdiği egsersizleri yapmanız iyileşme sürenizi etkileyecektir.
Komplikasyonlar…
Bütün ameliyatlarda olduğu gibi bu operasyon da fayda sağladığı gibi risk de taşımaktadır.
Nadir olmakla birlikte, tüm büyük eklem cerrahilerinde olduğu gibi en sık görülen komplikasyon Derin Ven Trombozu’dur ve halk arasında yaygın olarak Toplardamar Pıhtılaşması olarak bilinmektedir. Bu olumsuzluktan korunmak için bir süre kan sulandırıcı ilaç kullanmanız gerekecektir.
Nadir görülmekle birlikte en ciddi komplikasyonu Protez Eklem Enfeksiyonudur. Enfeksiyon hem hasta hem de cerrahi faktörlerle ilgili gelişeşebilir. Ameliyat sonrası dönemde enfeksiyon belirtileri (38ºC ‘den yüksek ateş/ titreme/ yara bölgesinde şişlik, ağrı, anormal akıntı ve artan kızarıklık) olması halinde hemen doktorunuza başvurun. Enfekte kalça protezinde enfeksiyonu temizleme amacıyla ikinci bir ameliyata gerek duyulabilir.
Bunun dışında periprostetik kırıklar, protezin yerinden çıkması, eklem sertleşmesi, yapay eklem gevşemesi, bacak boyu eşitsizliği, sinir hasarı da görülebilecek komplikasyonlar arasındadır.
Mutlu son…
İşler yolunda gidiyor! Siz görevlerinizi yerine getiriyor ve egzersiz programınızı gerektiği şekilde uyguluyorsunuz!
Kişiden kişiye değişmekle birlikte tam iyileşme genellikle dört ile sekiz hafta kadar sürmektedir.
